Page 22 - Pınarbaşı Kültür Sanat Edebiyat Dergisi-Ali AKBAŞ

PINARBAŞI

Bedri Özçelik

OLDUĞU GİBİ GÖRÜNEN, GÖRÜNDÜĞÜ GİBİ OLAN BİR ŞAİR: ALİ AKBAŞ

Münevver bir kimliğe sahip olan kültür insanı isminde de dini bir çağrışım söz konusudur. De-
ve Anadolu bilgesi Ali Akbaş, şiirlerini yazarken ğirmenin dönüşü ile zikreden dervişin dönüşü
kültürü meydana getiren dil, gelenek-görenek, arasında bir ilişki kurulur. Aşağıdaki mısralarda bu
örf-adet, töre, tarih, coğrafya ve din gibi birçok sembol şöyle ele alınmıştır:
unsurdan faydalanmıştır. Din ve coğrafya kültürü
meydana getiren en önemli unsurlardan sayılmak- “Kapısında kör fener/İki yanar bir söner/Sular
tadır. Her şiirin bir coğrafyası, her coğrafyanın da akar taş döner/Taş döndükçe baş döner/Değir-
şiiri vardır. Akbaş, sadece Anadolu coğrafyasının menci Hayrullah/Bismillah/Bismillah”
değil bütün gönül coğrafyasının şairidir. Bin yıldır
Anadolu’da hüküm süren Müslüman Türk milleti- Aslında besmele her duygu durumunda dil-
nin bir ferdi olarak şiirlerini oluştururken kültürün lerden düşmeyen bir zikirdir Anadolu insanının
din unsurunu şiirlerine ilmek ilmek işlemiştir. O, kültür dünyasında. “Değirmende Gece” şiirinde,
şiirlerinde İslam dininin kavram ve sembollerine Hayrullah korktuğunda ve öfkelendiğinde bir anda
yer vermiştir. Dini muhtevaya sahip eserlerinde Bismillah der. Gece vakti değirmende sıra bek-
İslami fikir ve portrelere yoğunlaşmıştır. Akbaş, lemek, çalışmak zordur. Değirmenci Hayrullah,
bu tür şiirlerini meydana getirirken Türk-İslam makinelerin gürültüsünden hiç kimseyi duymaz.
düşüncesi, Türk-İslam coğrafyası, tabiat unsurları, Kendini besmelenin koruması altına alır. Hayrul-
toplumla ilgili hususlar ve çocuk dünyası gibi konu- lah bu yönüyle Müslüman Anadolu insanının tipik
larından faydalanmıştır. Onun gönlü Allah aşkıyla özelliklerini gösterir.
dolup taşmaktadır. O; sade, samimi, bozulmamış
bir Anadolu insanı olarak hayat sürmekte ve dini “Şıngır mıngır cinniler/Arıstaktan indiler/Eşek-
duygularını sadece şiirleriyle değil aynı zamanda lere bindiler/Bunu gören köylüler/Köşelere sin-
hayat tarzıyla da göstermektedir. Akbaş’ın şiirleri diler/Değirmenci Hayrullah/Bismillah/Bismil-
imgeler taşıması bakımından önemli olduğu gibi lah”
bir olay nakletmesi bakımından da önemlidir.
Olayları naklederken de şiiriyetten vazgeçmemek- Akbaş, dini temaları çocuk şiirlerinde de te-
te, olayın geçtiği mekân, olayı yaşayan varlıklar ve rennüm eder. “Bebeğe” adlı metinde şair, bir baba
olayın geçtiği zaman unsurları şiirlerinde canlı bir olarak bebeğin Allah tarafından verilen bir hediye
şekilde yer almaktadır. olduğunu dile getirir. Bu yüzden Allah’a şükreder.
Bu çalışma; olduğu gibi görünen, göründüğü Ona hayat veren Allah`a, onu dünyaya getiren an-
gibi olan, etrafına güven bahşeden, töresini unut- neye minnettar olduğunu belirtir. O, bebeğin bü-
mayan, görüşüp konuştuğunuzda huzur veren, yüyüp vatan ve millet sevdalısı olmasını diler. Bu
Anadolu bilgesi, Oğuz’un Korkut’u olarak bilenen, duygularını şöyle dile getirir:
inanan, inandığı gibi yaşayan şair Ali Akbaş’ın şi-
irlerindeki dini unsurlara dikkat çekmek amacıyla “Seni bana anan armağan etti/Öpüp kokladı-
hazırlanmıştır. Söz konusu çalışmada, onun bazı ğım almasın bebek/Tanrım yuvamızı şâduman
şiirlerinde yer alan dini unsurların tespiti yapılmış etti/ Elimizden geri almasın bebek”
ve bu unsurların bulunduğu şiirlerden örnekler ve-
rilmiştir. 1 Şaire göre inanç, dar kalıplarla anlatılamaz ve
Ali Akbaş, Türk-İslam kültürü içinde yetişmiş yaşanamaz. O, kâinattaki her zerrede var olan ha-
önemli bir sanatçıdır. Onun kişiliği bu kültürle kikati, güzelliği, estetiği idrak eder, anlar ve bunu
şekillenmiştir. Bu yüzden şiirlerinde İslam dini- imana, inanca dönüştürür. Şairin gönlünde hayat
nin sembolleri yer almaktadır. Besmele bu sem- bulan çocuk, Allah’a ve Peygamber’e inanır. Şairin
bollerden biridir. İslam inancında “her işin başı dünyasında bu çocuk, kendisine en yakın olanın
besmeledir”. Şair, bunu hayatında şiar edindiğini Allah olduğunu bilir. O, şiirlerinde çocuk diliyle
“Değirmende Gece” şiiriyle gösterir. O, şiirinde annesiyle, babasıyla, kardeşiyle konuşur. “Uykuya
Değirmenci Hayrullah adlı bir şahsın hayatından Doğru” şiirinde uyumadan önce annesinin dualar-
kesitler sunarak bu inancını yansıtır. Hayrullah la kendisini Allah’a emanet etmesini ister.
1 Akbaş, A. (2015). Bütün Şiirleri, Bengü Yayıncılık: Ankara
22 1. Sayı Şubat 2024