Page 8 - PINARBAŞI Kültür Sanat Edebiyat-Nisan 2024

PINARBAŞI

2- Değerler eğitimi ve amacı lâk ve değerler felsefesi planında büyük ölçüde evren-
Değerler Eğitimi’nin amacına gelince; aynı eği- sel ilkelerle yönetilmekte, hemen her toplum kendi
tim vakfının web sitesinde şöyle yazıyor: “Değerler millî değerleri yanında bu evrensel ilkeleri içselleştir-
Eğitimi, Yaşayan Değerler Eğitim Programı (Living meye çalışmaktadır. Küreselleşmeyi aklımıza getir-
Values Education) adı altında 1995 yılında Birleşmiş meyelim; bu dünden bugüne böyledir: Vicdan sahibi
Milletlerde uluslararası bir proje olarak uygulanma- insanlar, Sokrates’in MÖ 399’da baldıran zehri içme
ya başlanmıştır. UNESCO tarafından da desteklen- mahkûmiyetine, keza Hallâc-ı Mansur’un MS 922’de
mektedir. Programın amacı; iyi karakterli bireyler taassupla idamına hâlâ için için ağlamakta, buna
yetiştirmek, temel değerleri pekiştirmek, çocukların/ karşılık Gandi’nin 1922’de İngiliz yargıçlara karşı
gençlerin kendilerine ve topluma yararlı olacak temel meydan okuyuşuna ise alkış tutmaktadır. Fakat millî
değerleri psikolojik, bilişsel ve sosyal gelişimlerine eğitimin belirlediği bu on adet kök değere bize göre,
uygun olarak kazanmalarını sağlamak, onlara kazan- demokratik zihniyet (demokratik tutum) kavramı da
dıkları değerleri davranışla ifade etmeleri yönünde bir değer olarak eklenmeliydi. “Niçin’ine en sonunda
fırsat vermek, karakter ve değerler eğitiminin ailede geleceğiz!..
ve okulda paralel bir şekilde işleyişini sağlamaktır. Değerler eğitiminin millî eğitimimizde en çok iliş-
Söz konusu bu değerlerin eğitim müdürlükleri ve kili olduğu - dokuzuncu sınıf Din Kültürü ve Ahlâk
okullarca hazırlanacak projeler yoluyla işlenmesi, Bilgisi’nin - 2017-2018 müfredat programına baka-
içselleştirilmesi öngörülmektedir. BM ve UNESCO lım. Bu müfredatın beşinci ünitesi doğrudan doğruya
nezdinde bütün milletler günümüzde değerlerin değerlere tahsis edilmiş ve şu konular etrafında işlen-
aşınmasına karşı çareler aramaktadır. Bir taraftan, mesi öngörülmüştür:
insanoğlu bilimde ve teknolojide, özellikle bilişim “Değer Nedir ve Nasıl Oluşur? Değerlerin Oluşu-
teknolojisi denilen alanda ve haberleşmede günümüz muna Dinin Etkisi, Örf ve Âdetlerin Dinle İlişkisi,
için bilmem şu kadar gelişmeler sağladı denmekte; Ahlakî Değerlerin Dinle İlişkisi, Kişilik Gelişiminde
diğer taraftan açlığın, sefaletin, tahakküm ya da vekâ- Değerlerin Etkisi, Toplumu Birleştiren Temel Değer-
let/vesayet savaşlarının yol açtığı iç çatışma ve katli- ler, Vatan ve Ülkü Birliği, Bayrak ve İstiklâl Marşı,
amlar vicdanları daha çok kanatmaktadır. Dinler, Hürriyet ve Bağımsızlık, İnsan Haklarına Saygı, Millî
mezhepler ve ırklar arası yaratılan taassup ve sapkın- Seciye Kavramı ve Atatürk” vb. Görüldüğü gibi, muh-
lıklar giderek artmakta. Soğuk savaş dönemi bittik- telif konular halinde ortaya konulan bütün bu değer-
ten bu yana ve özellikle son 30 yıldır Ortadoğu’da ve lerin tanımından tutun da nasıl kazanıldığına, karak-
Afganistan’da olup-biten dramlar, daha sıcak şekliyle ter eğitimindeki yerine, toplumsal işlevlerine kadar,
Filistin, Doğu Türkistan, Arakan ve Ukrayna’da olan millî karakterden milletler arası değer hiyerarşisine
facialar önümüzde durmaktadır. Özetle değerler eği- uzanan özellikleri ele alınsın istenmekte, en önemlisi
timinden beklenen ya da murat edilen şey yıpranan, de birçoğu aşkın bir değer alanı olarak dinle ilişki-
erozyona uğrayan, tek kelimeyle hayata hükmetme lendirilmektedir. Gerçekten de yukardan beri işaret
yeteneği azalan değerlerin pekiştirilip içselleştirilme- ettiğimiz üzere bütün bunların kazanılmasında aşkın
si yoluyla hayata hâkim kılınma çabası içinde olmak- değer dünyası olarak dinin ve moral değerlere ilişkin
tadır. eğitimin rolü inkâr edilemez.
3- Türk Millî Eğitiminde Değerler Eğitimi Ancak burada ilâve bir paragraf açmak ve gerek
Şimdi de Türk milli eğitiminin 2017-2018 yeni din gerekse ahlâk öğretiminin temellendirilmesi için
öğretim yılından itibaren işlemeyi ve içselleştirme- felsefe eğitimine olan ihtiyacımızı vurgulamak isti-
yi öngördüğü on adet “kök değere bu açıdan baka- yoruz. Eğer felsefe eğitimiyle iç içe bir din ve ahlâk
lım. Bilindiği gibi bu değerlerin hangileri olduğunu öğretimi veremezsek, genç vicdanları taassubun cen-
bizzat zamanın millî eğitim bakanı İsmet Yılmaz, 18 deresinde boğabiliriz. Bize göre, hakikat sevgisi ve-
Temmuz 2017’de gerçekleştirdiği basın toplantısın- rilmeyen genç vicdanalar yüksek değerlere bağlana-
da açıklamıştır: Açıklanan on adet kök değer şöyle: mayacakları gibi, değerler eğitiminden de yeterince
“Adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, nasibini alamayacaklardır.
sevgi, sorumluluk, vatanseverlik ve yardımseverlik”.
Görüldüğü gibi bunlar, gerek dinlerin gerekse insan ğerlerden birisi nedir deyince akla ilk olarak Hz. Musa’ya gönderilen
felsefesinin, hayatımızı yöneten yüksek (gaye) değer- “On emir” gelse de, benzer öğütler –öncesi ve sonrasıyla - Antik Mı-
leriyle üslûp ve kavram kadrosu bakımından büyük sır’ın Ölüler Kitabı veya Çivi Yazısı Tabletlerinden Kur’an’ın emir ve
bir benzerlik göstermektedir. Çünkü toplumlar, ah- yasaklarına kadar birçok din ve doktrin için genelde söz konusudur.
1
Geniş bilgi için bkz: Ö. F. Harman, “On Emir” md. TDV. İslam Ansik-
1 Dinler Tarihinde bilinen adıyla yazılı olarak en eski dinî-ahlâkî de- lopedisi, Cilt: 33, 2007, İstanbul
06 2. Sayı Nisan 2024