Page 7 - PINARBAŞI Kültür Sanat Edebiyat-Nisan 2024

PINARBAŞI

Mustafa KÖK

“DEĞERLER EĞİTİMİ” AÇISINDAN DEMOKRATİK ZİHNİYETİN ÖNEMİ

Konunun takdimi: Elbistan İlçe Millî Eğitim Mü- 1- Değerlerin Felsefi Tanımı ve Tasnifi
dürlüğü geçtiğimiz şubat ayı içerisinde bir dizi kül-
türel etkinlik düzenledi ve sonunda da iki ayda bir Toplumların artan refah seviyesindeki artışa rağ-
yayımlayacağını duyurduğu Pınarbaşı dergisinin ilk men onları bir arada tutan moral değerler silsilesin-
sayısını “Ali Akbaş Özel Sayısı” olarak çıkardı. deki aşınma, son 20-30 yılda temel bir problem ola-
26 Şubat 2024 tarihinde bizim de davetli olduğu- rak tartışılmaya başlanmıştır. Biz burada, daha önceki
muz etkinlikte 1975-1978 yıllarında yöneticiliğini çalışmalarımızdan da yararlanarak değer kavramımı,
yapmış olduğumuz Mükrimin Halil Lisesinde öğret- değerler eğitimi ve bunların istismarını kısaca ele al-
men ve öğrencilerine yönelik, hem okulun ismini ta- dıktan sonra, ek bir değer olarak demokratik zihniye-
şıdığı ünlü tarihçimiz hem de “Değerler Eğitiminin te olan ihtiyacımız üzerinde durmak istiyoruz.
Önemi” üzerine bir konuşma yapmamız istenmişti. İTÜ Eğitim Vakfının genel ve isabetli şöyle bir ta-
Elbistan Gençlik Merkezi salonunda gerçekleşen nımı vardır: Değer, bir toplumda benimsenmiş ve ya-
programda öncelikle ünlü tarihçimiz Ord. Prof. Mük- şatılmakta olan her türlü duyuş, düşünüş, davranış ve
rimin Halil Yinanç’ın şahsiyeti ve eserleri üzerinde kuraldır. Değerlerin toplamı, kültürü oluşturur. Değer
durduk. Merhumun çok yazmayan, “sohbet ehli bir kavramını felsefî, psikolojik, sosyolojik ve ekonomik
âlim” olarak bilinmesinin aksine çoğu kitaplaşma- çerçevede ele almak mümkündür. Biz felsefî çerçeve-
mış önemli eserler ortaya koyduğunu, 50. vefat yılı de ele alacak olursak (çünkü konunun fark edilmeyen
münasebetiyle TTK’nin merhumun bütün eserlerini öyle bir boyutu var), bir ölçüt, bir kıstas anlamını öne
yayımlama kararı aldığını, bununla birlikte 1.000 say- çıkarmamız gerekecektir. Ve değerler felsefesini ele
fayı aşkın tarih üzerine Makaleler’iyle iki cilt hâlin- alan disipline felsefede Aksiyoloji dendiğini ekleye-
de 800 sayfalık Türkiye Tarihi-Selçuklular Devri adlı lim. Onun yanında biz konuya insan felsefesi açısın-
eserinin gün yüzüne çıkarıldığını, bunun yanında üç dan bakmak istiyoruz.
ayrı dilde tuttuğu binlerce sayfalık tarih notlarıyla İnsan felsefesi değerler konusunu silsile hâlinde ele
adım adım gezdiği Anadolu’da tespit ettiği binlerce alır ki bunlar insanî davranışlarımızı yönetirler. Üç
tarihî kitabenin de yayımlanmayı beklediğini ayrıca çeşit yönetici değerden bahseder:
çok nadir, orijinal eserler, belgeler ve haritaları içeren
özel kütüphanesinin de 2009 yılında varisleri tarafın-
dan ilimiz KSÜ Merkez Kütüphanesine bağışlandığı- 1. Vasıta (araç) değerler,
nı özetle ifade ettik. (Merkez kütüphanesi şimdi ünlü 2. Alışılagelmiş, gündelik (abitüel) değerler ve
tarihçimizin adını taşımakta ve dijital ortama atılmış 3. Yüksek (gaye) değerler
olması hasebiyle bütün dünyaca yararlanılmaktadır.) Vasıta değerler, ilgi ve çıkar ilişkisine bağlı olan,
Mükrimin Halil Bey programının akabinde, dinle- maddî, ekonomik, faydaya ilişkin değerlerdir. Alışı-
yiciler tarafından 1940’lı ve 50’li yıllarda İstanbul’da lagelmiş değerler, adı üstünde alışkanlık, moda, gün-
milliyetçilerin ağabeyi Elbistanlı Rahmi Eray hakkın- delik zevkler ve geleneklere dair olanlardır. Yüksek
da da bir nebze bilgi sunmamız istenince onun şah- değerler ise, insanı insan yapan, hiçbir araca mahkûm
siyetine dair de konuşmamız gerekti ama programın etmeyen, salt değer olmaları itibariyle hayatımızı yö-
ikinci ayağına bir cümlelik özet dışında vakit kalma- neten ölçü ve kavramalardır: İyilik, bilgi, sevgi, saygı,
dı. (Bu münasebetle not düşelim ki, Mükrimin Halil doğruluk, dürüstlük, dostluk, adalet, güven, inanma,
Bey’in isminin ilimiz Sosyal Bilimler Lisesine veril- şeref, vb. Bunlara rahatlıkla, hatta özellikle merha-
mesi çok yakışacaktı. Bu amaçla, İstanbul’da adına ku- met, barış, diğerkâmlık gibi değerleri ekleyebiliriz.
rulan Vakıf - ELMÜHAY- tarafından başvurulduğu İyilik, bilgenin (hikmet sahibinin) gözünde sırf iyilik
hâlde il sınırları içinde adını taşıyan mevcut lisemiz içindir; bilgi gerçek bilim adamı (âlim) nezdinde sırf
gerekçe gösterilerek yerine getirilmedi. Hem Mükri- hakikat için araştırılır ve kazanılır; sevgi-saygı, doğ-
min Halil Yinanç hem de Rahmi Eray adına kurula- ruluk-dürüstlük-adalet, barış hepsi yüksek, yani gaye
cak okul ve kültür merkezleri ilgili bürokrat ve Elbis- değerlerdir, hepsi insan için, insanı insanca yaşatmak
tanlıların vefakârlığını ümitle beklemektedir. içindir. İnsan ise, filozof Kant’ın dediği gibi gaye var-
İşte aşağıdaki metinde de o gün vakit kalmadığı lıktır, hiçbir şeye araç yapılamaz.
için yapamadığımız konuşmayı takdim ediyoruz:

05 2. Sayı Nisan 2024