Page 37 - PINARBAŞI Kültür Sanat Edebiyat-Nisan 2024

PINARBAŞI

nün ve kullandığı Arap harflerinin ve Osmanlıca denilen karma dilin etkisiyle baştaki (AB) hecesi (EL) harf-i
tarifi gibi kullanılarak (veya öyle zannedilerek); Ablistan telaffuzu, Albıstan ve Elbistan şeklinde söylenip
yazılmaya kavuşmuştur. Şehrin adı, köylü ve cahil halkın bir kısmının dilinde bugün bile Albıstan’dır.
Elbistan’ın henüz Türkler tarafından fethedilmediği, hatta hiçbir türkün yaşamak için bile gelmediği dö-
nemlerden (4.000–5.000 yıl öncesinden) beri kullanıldığı tespit edilen isimler bunlardır.
(Albostan ve Alpsitan gibi iki uydurma kelimenin, bu şehrin ismi olarak kullanıldığı, yazılı ve sözlü olarak
tarihin hiç bir döneminde rastlanılmamıştır. Son asırda, Etimolojik açıdan “Elbistan kelimesinin anlamı ne-
dir; eki kökü ne olabilir?” sorusuna bir cevap bulmak maksadıyla varılan tahmini ve hatta biraz da uydurma
ifadeler olduğu bilinmektedir. Yazının ilerleyen bölümlerinde üzerinde ayrıca durulacaktır.)

Yukarda sıraladığımız isimlerin tarihi gelişimi içinde gösterdiği değişimlere ve kelimenin iskeletini oluştu-
ran harflerin hiç değişmediğine bir tablo düzleminde göz atalım.
B) HİTİTLERDEN GÜNÜMÜZE ‘ELBİSTAN’ İSİMİNİN GELİŞİM VE DEĞİŞİMİNİ GÖSTE-

REN TABLO(*) rek kullanıldığının bir delili olarak, (A-B-L-S-T-N)
Artık uğradığı değişikliklerden sonra kalıplaşarak harflerinin oluşturduğu kalıp korunmuş ve sadece
günümüzdeki şeklini alarak kullanılan 8. ve 9. sıralar- aralarına, birbirinden çok az farkı olan sesli harfler
da yazdığımız Albıstan ve Elbistan telaffuzlarını bir girdirmiştir. Bunu da kendi dillerinin, kültürlerinin
tarafa bırakarak, tablodaki ilk yedi maddedeki isim- doğal yapısına uydurmak maksadıyla yapmış olma-
leri inceleyelim: ları gayet tabiidir. Tıpkı aynı kelimeyi, zaman içinde,
İlk isim hariç diğerlerinin tamamında kelimenin Türklerin, Albıstan ve Elbistan şekline döndürdüğü
iskeleti olarak karşımıza (A) harfinden sonra (B-L- gibi…
S-T-N) sessiz harfleri çıkar. Başka bir deyişle, ismin Bu gerçeğin Elbistan’da, bırakın Elbistan’ı tüm
bilinen ilk telaffuzundan günümüze kadar tüm geli- Anadolu’da Türklerin henüz olmadığı yani bu top-
şiminde (A-B-L-S-T-N) harfleri ve daha önemlisi de raklarda Türkçenin hiç konuşulmadığı dönemlerden
sıralaması hiç değişmeden gelmiştir. başladığını hatırlatırım.
Tarih içinde, çeşitli din, dil ve medeniyete sahip Sonra Elbistan’ın Türklerin eline geçtiği Selçuklular
topluluk ve milletlerin, söyleyişi ve okuyuşu, ken- döneminde kelimedeki değişim devam etti. Dulkadi-
di kültürlerine, dil ve anlamlandırma düşüncelerine roğulları döneminde bile kullanılan isimler arasında
göre küçük değişikliklere uğraması tabiidir. Bu yüz- tercihler değişebiliyordu… Ama en çok Türkler ara-
den hepsinde de ismin tarihi gelişimi özümsene- sında ABLİSTAN adı yer etmeye başlamıştı. Mesela;

35 2. Sayı Nisan 2024